تفاوت های لوله کشی تاسیسات و پایپینگ
تفاوت های لوله کشی تاسیسات و پایپینگ
لوله کشی تاسیسات و پایپینگ برخلاف تصورات در زمینه های مختلفی بایکدیگر متفاوت است. درواقع لوله کشی تاسیسات به نصب سیستمی از لوله ها و اتصالات در یک ساختمان برای توزیع و استفاده از آب آشامیدنی و حذف فاضلاب گفته میشود. این نوع لوله کشی با سیستم های آب و فاضلاب که به گروهی از ساختمان ها یا شهرها سرویس می‌دهند، متمایز است.
اما پایپینگ به لوله کشی هایی اشاره دارد که در حوزه های صنعتی به منظور نقل و انتقال سیالاتی مانند گازها، مواد شیمیایی و … مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه ابتدا به بررسی هر کدام از موارد مذکور میپردازیم و سپس آنها را با یکدیگر مقایسه میکنیم.
لوله کشی تاسیسات (Plumbing)
همانطور که اشاره شد لوله کشی تاسیسات به لوله ها و اتصالات در یک ساختمان اشاره دارد که برای توزیع و استفاده از آب آشامیدنی و حذف فاضلاب مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع سیستم های لوله کشی از قوانین و مقررات مختلف و همچنین استانداردهای صنعت پیروی می کنند.
نصب و نگهداری تمامی سیستم های لوله کشی نیاز به مجوز، بازرسی و هزینه دارد. این مقررات سخت حتی گزینه های مواد را برای سیستم های لوله کشی محدود می‌کند. در نتیجه لوله ها معمولاً بر اساس فشار، عوامل خوردگی و سایر الزامات کاربردی از مواد متفاوت تولید می‌گردند.
پایپینگ
لوله کشی پایپینگ در واقع نوعی پروسه لوله کشی است که در فرایندهای صنعتی از آن استفاده میشود. این نوع سیستم لوله کشی برای جابجایی مواد شیمیایی مختلف (مایعات و گازها) را تحت فشار یا خلا منتقل می‌کنند. پایپینگ معمولا می‌تواند شامل اجزای زیر باشد:
- لوله ها
- دریچه های کنترل
- شیرآلات دستی
- ابزارهای کنترل جریان
- تجهیزات کنترل فشار
- ابزارهای کنترل دما
- فلنج ها
- تکیه گاه های لوله
- پیچ
- مهره ها
- واشرها
اجزای دیگر نیز ممکن است برای تسهیل اختلاط و جداسازی، تحت فشار و یا سایر عملکردها مورد استفاده قرار گیرند. ساختار دقیق یک سیستم لوله کشی فرآیند کاملاً به کاربرد آن در سیستم وابسته است.
کاربرد لوله کشی ها
لوله کشی تاسیسات از جمله موارد بسیار مهمی در ساختمان ها است که باید نسبت به سلامت و عملکرد صحیح آن توجه زیادی نمود. چراکه درصورتی که دچار نقص و یا عیب شوند باعث مختل شدن بسیاری از کارهای روزمره میشوند. لوله کشی تاسیسات بخشی جدایی ناپذیر از سیستم های مکانیکی هستند. متداول ترین کاربردهای آن عبارتند از:
- توزیع آب آشامیدنی
- دفع فاضلاب
- سیستم گرمایش
- سیستم سرمایش
لوله کشی پایپینگ نیز از اهمیت بسیار بالایی برخودرار است با این تفاوت که ما مختل شدن آنها را نمیتوانیم به طور مستقیم درک کنیم. به طور ساده، لوله های مورد استفاده در توزیع مواد غیرآبی به عنوان سیستم های لوله کشی فرآیندی، طبقه بندی میشوند. این نوع لوله کشی در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار گرفته و همه این صنایع برای پایین نگه داشتن هزینه های خود به پایپینگ متکی هستند.
پایپینگ معمولاً در بسیاری از محیط های صنعتی یافت میشود از جمله:
- پالایشگاه های نفت و گاز
- فرآیندهای شیمیایی
- خوردنی ها و آشامیدنی ها
- نیروگاه ها
- کارخانه های کاغذسازی
- هوافضا
- تصفیه خانه های آب و فاضلاب
- صنایع نساجی
- صنایع دارویی
در این صنایع مواد شیمیایی (گازها و مایعات) همگی از طریق لوله کشی فرآیند عبور می کنند.
تفاوت لوله کشی تاسیسات با پایپینگ
حال که با مفاهیم و کاربردهای لوله کشی تاسیسات و پایپینگ آشنا شدید، نوبت به بررسی آنها می‌رسد. در تعریف مفهومی، در ظاهر این دو نوع لوله کشی چندان با یکدیگر تفاوتی ندارند. چرا که ظاهراً از مواد و تکنیک های مشابه استفاده می‌کنند. اما اگر قصد داشته باشید آنها را از نظر فرایند لوله کشی بررسی کنیم متوجه وجود تفاوت های مهمی بین این دو خواهید شد که برای عملکرد صحیح و ایمن کارخانه بسیار مهم است. در این جا به چند تفاوت آن ها میپردازیم:
مواد مورد استفاده در لوله ها:
لوله کشی تاسیسات به حمل و نقل مواد اولیه عملیاتی ساختمان، نظیر آب که نسبتاً بی‌اثر و ایمن هستند را بر عهده دارد. اما لوله کشی پایپینگ به جابجایی مواد خطرناک واکنشی یا غذایی مانند شیمیایی، پتروشیمی، لبنیات و مواد دارویی میپردازد.
بر این اساس با توجه به خطرات نشت و خوردگی و حتی انفجار در مواد شیمیایی و خطر آلودگی در مواد غذایی و دارویی الزامات خاصی برای جنس لوله های مورد استفاده وجود دارد.
مهندسین طراحی:
الزاماتی که باید در پایپینگ رعایت شود بسیار پیچیده‌تر و بیشتر از آموزش استانداردی است که لوله کش های تاسیسات دریافت می‌کنند. باتوجه به پیچیدگی و خطرات موجود در پروژه، طراح ممکن است از مهندسی با تحصیلات پیشرفته و پنج سال سابقه تا مهندس حرفه‌ای با تجربه قابل توجه باشد.
مهندس باید حداقل آگاهی کاملی با استانداردهای مرتبط ASME داشته و ترجیحاً دارای گواهینامه باشد. به عنوان یک مهندس مکانیک، طراح باید تجربه کار با انواع سوپاپ، اتصالات، لوله ها و دیگر اجزای سیستم را داشته باشد و بتواند نحوه انجام محاسبات برای ارزیابی اثرات تنش بر سیستم را درک نماید.
بر اساس آنکه عواقب خسارت سیستم می‌تواند بسیار شدید باشد، حتی در موارد نادر بایستی اثرات زلزله نیز در طراحی مد نظر قرار گیرد.
تجربه کاری:
در سیستم لوله کشی پایپینگ به دلیل آنکه قرار است مواد شیمیایی خطرناک در سطح صنعتی جابجا شوند نیاز به تجربه، تخصص و مصالح فراتر از مواردی دارد که در لوله کشی ساختمان های سنتی دخیل هستند. چرا که عواقب خرابی اغلب بسیار جدی تر و خطرناک تر از لوله کشی تاسیسات است.
این خطرات می‌تواند شامل صدمه به پرسنل، اختلال در فرآیندهای اساسی تولید و تخریب سایر تجهیزات و حتی آسیب به سایر واحدهای تولیدی مجاور باشد که در نتیجه آن ممکن است خسارت و خرابی های جبران ناپذیر به وجود آید.