لوله های درزدار از جمله لوله های بسیار پرکاربرد در صنعت میباشند که در تولید آنها از استاندارد های معینی استفاده میشود. لوله ها، قطعات استوانهای شکل هستند که سیالاتی مانند آب از داخل آن ها عبور میکند. این لوله ها دارای ظاهری سیاه رنگ بوده و برای انتقال سیالاتی از جمله آب ، گاز و … بکار گرفته میشوند.
به طور معمول لوله های مذکور از جنس آلیاژ فولادی کربن استیل (Carbon Steel Pipe) هستند. فرایند ساخت آنها بطور خلاصه بدین شرح است که ورق های فولادی را رول کرده و لبه های ابتدایی و انتهایی به هم رسیده آنها را جوشکاری می کنند تا به شکل نهایی لوله برسد. روش جوشکاری لوله های درزدار عموما به صورت ERW است.
این لوله ها به دو صورت درز مستقیم و درز اسپیرال تولید میشوند. تفاوت هر کدام از آنها در نوع ظاهر جوشکاری است. بطوری که در روش درز مستقیم، خط جوش به صورت مستقیم بوده اما در روش درز اسپیرال، خط جوش لوله به صورت مارپیچ در راستای طولی لوله میباشد.
برای آنکه بتوانیم اطلاعات ابعادی شامل وزن، ضخامت، قطر بیرونی و … لوله را جهت کاربرد موردنظر را بدست آوریم باید با استانداردهای مرتبط با این زمینه آشنا باشیم. استاندارد لوله سیاه بر اساس استانداردهای آلمانی بررسی خواهد شد. در ادامه به دو مورد از مهمترین آنها میپردازیم:
استاندارد DIN 2440 لوله سیاه درزدار مواردی مانند سایز، ضخامت و وزن لوله ها را مشخص میکند. در نتیجه با مراجعه با این استاندارد میتوانید ضخامت و وزنِ سایزِ لولهی موردنظرتان را بدست آورید. به جدولی که در تصویر کشیده شده دقت کنید. در ادامه به معرفی ستون های آن میپردازیم.
Normal Size:
در این بخش سایز لوله ها بر اساس DN عنوان گشته است. اما همانطور که میدانید بیشتر خرید و فروش هایی که در ایران صورت میگیرد براساس اینچ است. تبدیل هرکدام از سایزهای DN به اینچ مربوطه آن به شرح زیر است:
Outside Diameter:
این ستون مربوط به قطر بیرونی لوله درزدار است که در اصطلاح بازاری به آن «پشت تا پشت لوله» نیز گفته میشود. این بخش دارای نوساناتی است که به صورت قطر بیرونی ماکزیمم و مینیمم ذکر شده است.
Wall Thickness:
از جمله مهمترین اطلاعات مربوط به استاندارد DIN 2440 لوله درزدار در این ستون قرار دارد. Wall Thickness مربوط به ضخامت لوله ها میباشد که بر اساس میلی متر معیارسنجی میشود. این اطلاعات برای هر سایز به صورت مجزا روی لوله درج میگردد.
لازم به ذکر است که اندازه های درج شده در این جدول به صورت دقیق و بر اساس استانداردهای جهانی میباشد. بر همین اساس باید برای این ضخامت ها تلرانسی در نظر گرفت. زیرا با توجه به نوع کارخانه تولیدی و همچنین تلرانس در نظر گرفته شده توسط خود استاندارد میتوان درصدی را به عنوان تلرانس در نظر گرفت.
Mass of Tube:
منظور از Tube همان لوله است که معیار سنجش وزن آن بر اساس kg/m میباشد. بدین معنا که وزن ذکر شده بر اساس شاخه 1 متری لوله است. اما همانطور که میدانید معمولاً لوله ها بصورت شاخه های 6 متری تولید میشوند. در نتیجه برای بدست آوردن وزن یک شاخه لوله باید عدد درج شده در این جدول را در عدد 6 ضرب کنیم.
استاندارد DIN2441 همانند استاندارد قبلی میباشد اما ضخامت و وزن آن نسبت به DIN 2440 کمی بیشتر است. به همین جهت لوله های بدون درزی که از این استاندارد تبعیت میکنند به لوله های فوق سنگین معروف هستند. بیشتر لوله های سیاهی که در ایران تولید و استفاده میشوند از نوع DIN 2440 هستند.
تمامی موارد ذکر شده برای معرفی ستون های استاندارد لوله درزدار DIN2440 نیز برای این استاندارد صدق میکند. به همین جهت میتوانید از توضیحات آن برای تفسیر استاندارد DIN2441 استفاده کنید. برای ضخامت و وزن لوله ها همواره تلرانسی در نظر گرفته میشود. بر اساس تصویر زیر میتوانید تلرانس ضخامت و وزن لوله را در نظر بگیرید.