اتصالات ساکت ولد
اتصالات ساکت ولد
اتصالات ساکت ولد Socket Weld به مجموعه اتصالاتی گفته می‌شود که حاوی یک تورفتگی هستند و لوله و اتصالات دیگر می‌توانند در آن قرار گیرند. در این نوع اتصال از یک جوش به منظور آب بندی سیستم استفاده می‌شود. استاندارد تولید لوله و اتصالات این مجموعه بر اساس ASME B16.11 می‌باشد. اتصالات Socket Weld می‌تواند از جنس کربن استیل، فولاد آلیاژی و استنلس استیل باشد.
این اتصالات معمولا در خطوط انتقال فشار قوی و در سیستم های پایپینگ صنایع مختلف بکار گرفته می‌شود. در این صنایع نیاز به اتصالاتی با دقت بیشتر و تحمل فشار بالا است. از جمله این صنایع میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نفت و گاز و پتروشیمی
- پزشکی
- نیروگاهی
- سیستم های آتش نشانی
معمولا چهار روش برای اتصال لوله به اتصالات دیگر وجود دارد که شامل:
- ساکت ولد
- جوشی یا بات ولد
- دنده ای یا رزوه ای
- فلنجی
از میان موارد مذکور، اتصالات ساکت ولد و بات ولد از محبوبیت و کاربرد بیشتری برخوردار هستند. در ادامه به بررسی جامع اتصالات Socket Weld می‌پردازیم.
استانداردهای اتصالات ساکت ولد
همانطور که اشاره شد اتصالات Socket Weld می‌تواند از جنس کربن استیل، فولاد آلیاژی و استنلس استیل باشد. استاندارد تولید هرکدام از متریال های اتصالات ساکت به شرح زیر است.
کربن استیل: ASTM A234 WPB, WPC, ASTM A105
فولاد آلیاژی: ASTM A234 WP5, WP9, WP11, WP221, WP91
استنلس استیل: ASTM A403 WP304/304L, WP316/316L, ASTM A182
انواع اتصالات ساکت ولد
همانند اتصالات جوشی، اتصالات ساکت ولد نیز انواع مختلفی دارند که عبارتند از :
تبدیل
زانویی: این اتصال به دو صورت 45 و 90 درجه وجود دارد و در انواع شعاع بلند و شعاع کوتاه طراحی می‌شوند. از آن به منظور تغییر جهت سیال در سیستم استفاده می‌شود.
سه راهی: در انواع سه راهی مساوی و سه راهی تبدیلی وجود دارد. این اتصال به منظور ایجاد انشعابی 90 درجه از خط اصلی بکار گرفته می‌شود. همچنین از نوع سه راهی تبدیلی برای گرفتن انشعابی با سایز کوچکتر از خط اصلی کاربرد دارد.
چهار راه: برای گرفتن دو انشعاب 90 درجه از خط اصلی بکار گرفته می‌شود.
کپ: به منظور آب بندی و مسدود کردن انتهای لوله کاربرد دارد.
بوشن کامل: برای اتصال دو لوله از طریق فرایند جوشکاری استفاده می‌شود.
نیم بوشن: دارای یک انتهای ساکت ولد و انتهای دیگر بات ولد است.
بوشن تبدیل: برای اتصال دو لوله با سایز متفاوت به روش Socket Weld کاربرد دارد.
مهره ماسوره: از سه قسمت تشکیل شده که یک اتصال دنده‌ای در میانه‌ی آن وجود دارد. بنابراین قبل از اتصال مهره ماسوره به لوله، باید سه جزء آن به یکدیگر بسته شود.
ساکولت
ساکولت یکی از انواع اتصالات ساکت ولد و شبیه به ولدولت و تردولت می‌باشد. از ساکولت به منظور اتصال لوله‌ای با سایز کوچک به لوله‌ای با قطر بزرگتر بکار گرفته می‌شود. این اتصال در مقایسه با سایر اولت ها، انشعاب 90 درجه کامل را ایجاد کرده و تحمل فشار بهتری دارد. عملکرد آن شبیه سه راه تبدیل است. به طوری که در مواردی از جمله در لوله هایی با سایز و ضخامت بالا می‌تواند کاملا جایگزین سه راهی شده و باعث کاهش هزینه شود.
فلنج ساکت ولد
SW flange حاوی یک فضای تورفتگی می‌باشد که لوله در آن قرار گرفته و سپس جوشکاری بر روی آن صورت می‌گیرد. این فلنج ساکت ولد بیشتر در سیستم هایی با سایز کوچک سازگارتر بوده و با برقراری سطح یکنواخت‌تری قابلیت انتقال سیال بیشتری با افت فشار کمتری را دارد.
این قطعه براساس سطح آب بندی خود در انواع سطح برآمده (Raised Face)، سطح صاف (Flat Face)، شیار و زبانه ای (RTJ) وجود دارد. همچنین با توجه با کلاس فشاری در کلاس های 150، کلاس 300، کلاس 600، کلاس 1500، کلاس 2500 تقسیم می‌شود.
مزایا و معایب اتصالات ساکت ولد
اتصالات ساکت ولد با توجه به ویژگی منحصر به فردی که دارد دارای مزایای بسیری می‌باشد که از جمله آنها شامل:
- برای استفاده از این اتصالات نیازی به پخ زدن لوله و آماده سازی آن برای جوشکاری نیازی ندارد.
- با توجه به فضای تورفتگی اتصالات Socket Weld، نیازی به استفاده از ابزار خاص برای هم راستا کردن لوله با اتصال ندارد.
- این اتصالات به گونه‌ای است که جوشکاری آن کمترین آسیب را به لوله می‌زند.
- Socket Weld بسیار به صرفه‌تر از اتصالات جوشی بات ولد هستند.
اما این نوع اتصالات دارای معایبی نیز است که به شرح زیر می‌باشد:
- جوشکار اتصالات Socket Weld باید از فضای 1.6 میلی متری بین اتصال Socket Weld و انتهای لوله اطلاع داشته باشد.
- گپ های انبساطی در سیستم ساکت ولد باعث افزایش خوردگی می‌شود. بنابراین این اتصالات برای کاربردهای رادیواکتیو و خورنده مناسب نیست.
- گپ های ایجاد شده باعث بجود آمدن فضایی برای رسوبات شده که تمیز کردن آنها نیز سخت است. آنها را برای کاربردهای با فشار هیدروستاتیک خیلی بالا در صنایع غذایی نامناسب می‌کند.